Świetnie zachowany kosarz uzupełnia lukę ewolucyjną
11 kwietnia 2014, 17:42Niesamowite zdjęcia świetnie zachowanej w 3D skamieniałości kosarza sprzed 305 mln lat ujawniły, że przodkowie współczesnych pajęczaków mieli dwa zestawy oczu, a nie jeden.
Niepozorny kawałek ceramiki jakich miliardy okazał się jedyny w swoim rodzaju
26 czerwca 2023, 10:41Siedem lat minęło, zanim międzynarodowy zespół archeologów zdał sobie sprawę z wyjątkowości zwyczajnego z pozoru znaleziska. Mowa o fragmencie amfory sprzed 1800 lat. Znamy miliardy szczątków rzymskiej ceramiki. Także miejsce znalezienia nie zaskakuje. W tych regionach dawnej rzymskiej prowincji Baetica wytwarzano oliwę. Również napis nie jest niczym dziwnym. Na amforach często zapisywano informacje handlowe. Dopiero zrekonstruowanie napisu sprawiło olbrzymią niespodziankę.
4-letnia wojna szympansów przypomina ludzkie podziały
13 maja 2014, 13:37Czteroletnia wojna szympansów z Parku Narodowego Gombe Stream z początku lat 70. XX w. ujawniła podobieństwa rozpadu ludzkich i szympansich społeczeństw.
Wykrywacz z UJ zdalnie zbada zatopione w Bałtyku niebezpieczne substancje
26 września 2023, 11:31Naukowcy z Instytutu Fizyki UJ pracują nad prototypowym wykrywaczem z działem neutronowym, który będzie rozpoznawać potencjalnie niebezpieczne zatopione materiały. Dzięki niemu możliwe będzie określenie składu podejrzanych substancji, znajdujących się pod wodą, w sposób zdalny, zatem i bezpieczny dla nurków oraz naukowców. Zespół prowadzony przez doktora Michała Silarskiego i profesora Pawła Moskala dowiódł, że za pomocą działa neutronowego można określić skład zatopionych substancji i stworzył koncepcję detektora, który eliminuje zakłócenia powstające podczas odczytu w wodzie.
Ochrona świeżości chleba za pomocą olejków eterycznych
5 czerwca 2014, 10:55W miarę jak ludzie szukają zdrowszych zastępników dla syntetycznych produktów czyszczących, sprejów przeciw komarom czy leków, olejki eteryczne zyskują coraz większą popularność. Teraz naukowcy badają ich potencjał w roli konserwantów. W najnowszym numerze Journal of Agricultural and Food Chemistry opisano jadalne filmy z olejkami goździkowym i oregano, które konserwują chleb na dłużej niż komercyjne dodatki.
Kultury prekolumbijskie i hiszpańscy kolonizatorzy zanieczyścili Antarktydę metalami ciężkimi
12 stycznia 2024, 17:44Ludzie zanieczyszczali środowisko metalami ciężkimi na długo przed epoką przemysłową. Badania takie są prowadzone przede wszystkim dla półkuli północnej i dowiedzieliśmy się z nich o zanieczyszczeniach powodowanych przez starożytny Rzym czy o wpływie wydarzeń politycznych w średniowiecznej Anglii na stan zanieczyszczeń. Teraz podobne badania przeprowadzono dla Półkuli Południowej i w lodach Antarktydy znaleziono ślady zanieczyszczeń generowanych przez rdzenne kultury Ameryki Południowej oraz hiszpańskie kolonie.
Modyfikowanie telefonu to kwestia nie tylko osobista, ale i kulturowa
15 lipca 2014, 06:33Ludzie z kultur wschodnich są bardziej zmotywowani, by zmieniać wygląd i dźwięki wydawane przez ich telefony komórkowe - twierdzi prof. S. Shyam Sundar z Uniwersytetu Stanowego Pensylwanii.
Przełom po dekadach. Laserowe wzbudzenie jądra atomu
30 kwietnia 2024, 11:25Fizycy z całego świata przez wiele lat poszukiwali konkretnego stanu jądra atomu toru, który może zapewnić wiele korzyści technologicznych i naukowych. Mógłby on zostać wykorzystany do budowy zegarów atomowych znacznie bardziej precyzyjnych, niż obecne. Mógłby zostać użyty do znalezienia odpowiedzi na podstawowe pytania z dziedziny fizyki, jak na przykład czy pewne stałe są rzeczywiście stałymi czy też ulegają zmianie w czasie i przestrzeni.
Wykraczając poza chromosomy X i Y
19 sierpnia 2014, 10:43Dotąd większość badań nad determinacją płci koncentrowała się na genach kodujących białka. Ostatnio jednak naukowcy z Cold Spring Harbor Laboratory (CSHL) odkryli, że pewien zestaw genów kodujących miRNA również odgrywa kluczową rolę w różnicowaniu męskich i żeńskich tkanek u muszek owocowych.
Duży ludzki mózg pojawił się dzięki fermentowanej żywności?
12 sierpnia 2024, 13:09Z jakiego powodu pojawił się duży mózg? Objętość mózgu przedstawicieli taksonu Australopithecine, z którego prawdopodobnie wyewoluował rodzaj Homo, była około 3-krotnie mniejsza, niż mózgu H. sapiens. Tkanka mózgowa jest bardzo wymagająca pod względem metabolicznym, wymaga dużych ilości energii. Co spowodowało, że w pewnym momencie zaczęła się tak powiększać? Najprawdopodobniej było to związane z dietą, a jedna z najbardziej rozpowszechnionych hipotez mówi, że to opanowanie ognia dało naszym przodkom dostęp do większej ilości kalorii. Jednak hipoteza ta ma poważną słabość.
